Od broszur edukacyjnych do szkolnego podręcznika

Opowiadanie o świecie przyrodniczym i upowszechnianie wiedzy ma różny wymiar. Zależy od adresata (do kogo się mówi, z kim komunikuje). Czym innym są publikacje naukowe, czym innym eseje popularnonaukowe adresowane do niespecjalistów, wśród których mogą być też naukowcy ale innych specjalności. Różnią się stylem i formą bo odbiorca jest różny. Zasadnicza treść jest ta sama, a przynajmniej powinna.

Zaczynałem od artykułów popularnych i esejów o przyrodzie i poszukiwaniu prawny naukowej, publikując w rozmaitych czasopismach. Z racji wykształcenia oraz pracy w Wyższej Szkole Pedagogicznej, naturalny był od początku kontakt z młodzieżą oraz nauczycielami. Ten aspekt edukacyjny cały czas przewija się w mojej aktywności popularyzatorskiej.

Na pczątku lat 90. XX wieku, po cyklu artykułów, głównie w miesięczniki Eko-Bałtyk, pokusiłem się o zebranie tematycznych tekstów i wydanie kilku broszur w cyklu Biblioteczka Zielonej Szkoły. Jedną sam wydałem w ramach Regionalnego Centrum Edukacji Ekologicznej w Olszttnie. Warunki techniczne były spartańskie. Z perspektywy lat ich forma graficzna i edytorska wydaje się siermiężna. Ale takie wtedy były możliwosci. Większość z nich udostępniłem w formie bezpłatnych plików pdf.

Poźniej możliwości poligraficzne znacznie się poprawiły. W ramach współpracy z zieloną szkołą w Perkozie k. Olsztynka powstał cykl broszur, dotyczących edukacji ekologicznej. Materiał do nich został wypracowany i przetestowany na zajęciach dydaktycznych ze studentami biologii. Potem pojawiły się propozycje współpracy z wydawnictwami ogólnopolskimi czego dotychczasowym finałem jest podręcznik do liceum "Biologia na czasie", wydany przez Nową Erę.

Niezależnie od formy staram się, aby informacje i przekazywana wiedza były jak najbardziej aktualne i podane w oryginalnej formie. Bo edukacja nie różni się od przekazu naukowego w zakresie treści a jedynie formą opowiadania (komunikatywność i atrakcyjność). Przekazuję to co sam odkryję, to czego się dowiem w pracy naukowej poprzez spotkania, dyskusje i lekturę publikacji, jak również to, co na zajęciach ze studentami lub z młodzieżą szkolną przećwiczę i eksperymentalnie sprawdzę.

Teraz pora pomyśleć o e-bookach. Po prostu czasy się zmieniaja i techniczne możliwości przekazu także.

• Czachorowski S., 1993. Program edukacji ekologicznej dla klas ekologicznych, szkolnych kół LOP, kół i klubów ekologicznych, zajęć wspierających. WOM, Olsztyn, 16 str.
• Czachorowski S., 1994. Ekologia krajobrazu - propozycja zajęć zintegrowanych. Olsztyn-Szczytno, 41 str. 
• Czachorowski S., 1996. Jak i dlaczego tworzyć zielone szkoły? Fundacja Ecobaltic, Gdańsk, 36 str. 
• Czachorowski S. (red.), 1997. Zielona klasa nad Skandą. Fundacja Ecobaltic, Olsztyn, 38 str. 
• Czachorowski S., 1997. Lokalna Agenda 21. Globalny program działań - inicjatywy lokalne. Fundacja Ecobaltic, Gdańsk, 43 str. 
• Czachorowski S., 1998. Ekologia krajobrazu - edukacja środowiskowa w szkole. RCEE w Olsztynie, 40 str. 
• Czachorowski S., 1998. Ochrona środowiska z perspektywy domowego. RCEE w Olsztynie, 47 str. 10. Czachorowski S., 1998. Urodzić drzewo – badacz przyrody. RCEE w Olsztynie (Biblioteczka Zielonej Szkoły), 38 str. 
• Czachorowski S., 2000. Zostań ekologicznym konsumentów. Wyd. Starostwo Powiatowe w Kwidzynie i CEE w Kwidzynie,  
• Czachorowski S., 2002. Drzewo i las. Przewodnik po programach edukacyjnych OSW ZHP Perkoz. 12 str. 
• Czachorowski S., 2002. Śmietniki wokół nas. Przewodnik po programach edukacyjnych OSW ZHP Perkoz. 12 str.
• Czachorowski S., T. Majewski, 2002. Zmieniające się ekosystemy. Przewodnik po programach edukacyjnych OSW ZHP Perkoz. 12 str. + CD. 
• Czachorowski S., A. Jadwiszczak, 2008. Śmieć przykładem – program wspomagania aktywnej edukacji ekologicznej i działań na rzecz gospodarki odpadami oraz likwidowania dzikich wysypisk i zasobów azbestowych w Iławie. Olsztyn, Wyd. Mantis, 23 str. 
• Bonar E., Krzeszowiec-Jeleń W., Czachorowski S., 2012. Biologia na czasie. Podręcznik dla szkół ponadgimnazjalnych, zakres podstawowy. Nowa Era, Warszawa, 176 str. 21. (mojego autorstwa jest 6 rozdziałów w części 3. "Ochrona przyrody")
• Czachorowski S., 2016. Motyl cytrynek latolistek. Bajka edukacyjna (wraz z opisem metodycznym dla nauczyciela), kamishibai, ilustracje Joanna Bartosik, http://kreatibaj.pl/sklep/motyl-cytrynek-latolistek/
• Czachorowski S., 2016. Żaba moczarowa. Bajka edukacyjna (wraz z opisem metodycznym dla nauczyciela), kamishibai, ilustracje Joanna Bartosik, http://kreatibaj.pl/sklep/zaba-moczarowa/
• Czachorowski S., 2016. Pory roku. Bajka edukacyjna (wraz z opisem metodycznym dla nauczyciela), kamishibai, ilustracje Joanna Bartosik, http://kreatibaj.pl/sklep/pory-roku/
• Czachorowski S., J. Idziak, B. Mikołajczyk, K. Narewska-Prella, 2023. Biologia bez tajemnic. Poradnik nauczyciela, klasa 7, szkoła podstawowa, Warszawa 2023 (wydanie 1), Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 288 str., ISBN" 978-83-02-21037-2