Zmiany fauny chruścików (Trichoptera) Polski Changes in the fauna of the caddisflies (Trichoptera) in Poland

 

Zmiany fauny chruścików (Trichoptera) Polski

Changes in the fauna of the caddisflies (Trichoptera) in Poland

Najbardziej aktualny wykaz gatunków, sporządzony dla Cyfrowego Katalogu Bioróżnorodności Polski (Czachorowski, Szczęsny 2022), po rewizjach taksonomicznych i uwzględnieniu najnowszych danych (stan na rok 2022), obejmuje 278 gatunków oraz 4 podgatunki. Obecność jednego gatunku, uwzględnionego we wspomnianym spisie – Rhyacophila aqutanica - wymaga potwierdzenie ponieważ wg najnowszych danych jest to gatunek alpejski. Zmiany w wykazie gatunków chruścików Polski, w porównaniu do wcześniejszych zestawień, wynikają z kilku rewizji taksonomicznych (np. Wormaldia carpathica zamiast Wormaldia triangulifera). Kilka kolejnych gatunków wymaga jeszcze rozstrzygnięć, np. Sericostoma  schneideri i S. flavicorne.

Niezależnie od tych wątpliwości taksonomicznych brakuje danych do analizowania zachodzących zmian fauny: wymierania gatunków jak i zmian zasięgów. Wyraźne ograniczenie zasięgu występowania można odnotować np. dla Semblis phalaenoides, natomiast  Erotesis baltica jest przykładem gatunku, który najpewniej już na terenie Polski wymarł. Wyraźne luki w danych dotyczą okresów wcześniejszych jak i zwłaszcza stanu aktualnego. Po prostu brakuje danych mimo prowadzonych różnorodnych badań. Jednakże sporo larw zbieranych w badaniach hydrobiologicznych nie jest oznaczanych, podobnie jak imagines odławiane do światła przy okazji innych badań, np. lepidepterologicznych. Potrzebna jest znacznie szersza współpraca różnych środowisk akademickich oraz współpraca z przyrodnikami pozaakademickimi.

Zmiany zasięgów i zanikanie gatunków wynika ze zmian klimatu oraz przekształceń antropogenicznych w środowisku życia larw (zbiorniki wodne) jak i siedlisku życia imagines (np. zanieczyszczenie światłem).  W doniesieniu zaprezentowana będzie propozycja międzyśrodowiskowej współpracy z wykorzystaniem internetowych aplikacji takich jak iNaturalist oraz konsultacji online.

W najbliższym czasie zacznę publikować na blogu szczegółowe dane, dotyczące występowania chruścików w poszczególnych rzekach, jeziorach, zbiornikach okresowych, źródłach itp. W ciągu wielu lat pracy zebrałem sporo danych szczegółowych, w dużej części nie wykorzystanych w publikacjach. Nie ma szans na opublikowanie ich w tradycyjnych czasopismach naukowych. Niech więc będą dostępne cyfrowo dla wszystkich zainteresowanych. Być może uda się także wydać podsumowująca monografię o chruścikach Polski w wersji tradycyjnej (papierowej).

Fot. Paweł Buczyński