Zmiany fauny
chruścików (Trichoptera) Polski
Changes in the fauna of the caddisflies (Trichoptera) in Poland
Najbardziej
aktualny wykaz gatunków, sporządzony dla Cyfrowego Katalogu Bioróżnorodności
Polski (Czachorowski, Szczęsny 2022), po rewizjach taksonomicznych i uwzględnieniu najnowszych danych (stan
na rok 2022), obejmuje 278 gatunków oraz 4 podgatunki. Obecność jednego gatunku,
uwzględnionego we wspomnianym spisie – Rhyacophila aqutanica - wymaga potwierdzenie
ponieważ wg najnowszych danych jest to gatunek alpejski. Zmiany w wykazie
gatunków chruścików Polski, w porównaniu do wcześniejszych zestawień, wynikają
z kilku rewizji taksonomicznych (np. Wormaldia carpathica zamiast Wormaldia
triangulifera). Kilka kolejnych gatunków wymaga jeszcze rozstrzygnięć, np. Sericostoma schneideri i S. flavicorne.
Niezależnie
od tych wątpliwości taksonomicznych brakuje danych do analizowania zachodzących
zmian fauny: wymierania gatunków jak i zmian zasięgów. Wyraźne ograniczenie
zasięgu występowania można odnotować np. dla Semblis phalaenoides, natomiast
Erotesis baltica jest przykładem
gatunku, który najpewniej już na terenie Polski wymarł. Wyraźne luki w danych
dotyczą okresów wcześniejszych jak i zwłaszcza stanu aktualnego. Po prostu brakuje
danych mimo prowadzonych różnorodnych badań. Jednakże sporo larw zbieranych w
badaniach hydrobiologicznych nie jest oznaczanych, podobnie jak imagines odławiane
do światła przy okazji innych badań, np. lepidepterologicznych. Potrzebna jest
znacznie szersza współpraca różnych środowisk akademickich oraz współpraca z
przyrodnikami pozaakademickimi.
Zmiany
zasięgów i zanikanie gatunków wynika ze zmian klimatu oraz przekształceń
antropogenicznych w środowisku życia larw (zbiorniki wodne) jak i siedlisku
życia imagines (np. zanieczyszczenie światłem). W doniesieniu zaprezentowana będzie propozycja
międzyśrodowiskowej współpracy z wykorzystaniem internetowych aplikacji takich
jak iNaturalist oraz konsultacji online.
W najbliższym czasie zacznę publikować na blogu szczegółowe dane, dotyczące występowania chruścików w poszczególnych rzekach, jeziorach, zbiornikach okresowych, źródłach itp. W ciągu wielu lat pracy zebrałem sporo danych szczegółowych, w dużej części nie wykorzystanych w publikacjach. Nie ma szans na opublikowanie ich w tradycyjnych czasopismach naukowych. Niech więc będą dostępne cyfrowo dla wszystkich zainteresowanych. Być może uda się także wydać podsumowująca monografię o chruścikach Polski w wersji tradycyjnej (papierowej).
 |
| Fot. Paweł Buczyński |
